“Sinds het begin van het Erasmusprogramma namen 15 miljoen Europeanen daaraan deel” vertelt Michael Teutsch mij in zijn kantoor in Brussel. Met zijn eenheid is Teutsch verantwoordelijk voor de coördinatie van Erasmus+, dat wil zeggen het aansturen van de nationale Erasmusagentschappen bij de uitvoering van dit uitwisselingsprogramma voor studenten en docenten binnen het Europese hoger onderwijs. Hij vertelt hoe ze daarbij nu bijvoorbeeld de trein bevorderen ten opzichte van vliegen. Dat is wel een verandering ten opzichte van het begin toen het vliegtuig in het Erasmuslogo stond als symbool voor reizen, zoals Alan Smith mij in Bonn vertelde.
De Duitser Teutsch werkt al sinds 2001 in Brussel en is vanaf 2017 betrokken bij Erasmus+. Dit programma, dat – heel Erasmiaans – mensen via onderwijs verlicht en verbindt, geldt als een van de zichtbaarste succesverhalen van de EU. De trots op dat succes herken ik overigens niet meteen aan de gevel als ik kom aanfietsen in de Josef II-straat in de Europese wijk van Brussel.
Erasmus als Europees symbool
Michael Teutsch vertelt mij dat Erasmus als merk inmiddels zo sterk is dat het niet meer steunt op het acroniem (European Community Action Scheme for the Mobility of University Students; het beperkt zich nu ook niet meer tot universitaire studenten). Zelfs de naam van de Europese onderwijzer bij uitstek, Desiderius Erasmus, is niet meer bij iedere deelnemer bekend. Natuurlijk vind ik dat jammer. Erasmus’ opvoedkundige ideeën over vrede, rede en verantwoordelijkheid passen nog steeds heel goed bij die van de EU en je hoeft Stefan Zweigs Erasmusbiografie maar te lezen om te zien hoe goed Erasmus voor het huidige Europa een verbindend symbool zou kunnen zijn.
En over symbolen gesproken: Michael Teutsch zegt dat er eigenlijk geen netwerk bestaat van ouddeelnemers aan het Erasmusprogramma, al zijn er wel netwerken voor uitwisselingsstudenten en -stagiaires zoals het Erasmus Student Network. In Erasmus’ tijd was er een Republiek der letteren (Res publica literaria), van mensen in heel Europa, die op afstand contact met elkaar hielden. Zou een nieuwe Republiek der letteren niet als voorbeeld kunnen dienen voor een Erasmusalumninetwerk? Teutsch vindt dat eerst nogal elitair klinken, maar wordt op andere gedachten gebracht door Erasmus’ opvatting dat meer invloed en kennis mensen juist verplicht tot meer verantwoordelijkheid.
Aan het eind van ons gesprek zetten we wat banners bij elkaar als achtergrond voor een foto genomen door een Italiaanse collega. Ik bedank Michael Teutsch voor de gastvrijheid. En wat zou ik het mooi en verdiend vinden als zelfs maar een klein deel van al die miljoenen Erasmusuitwisselaars iets meekreeg van de Erasmiaanse idealen.
Interessante inhoud van de Amphora van 23 december j.l.
Ik waardeer de moeite die je doet om het gedachtegoed van Erasmus onder de aandacht te brengen.
Succes met al jouw fiets verplaatsingen.