Erasmus in de 21e eeuw

Vijf eeuwen geleden trok Erasmus te paard door Europa, eerst als leermeester voor jongelui, later ontwikkelde hij zich tot het morele kompas van de hoger opgeleide Europese elite: hij stond voor vrede en rede, niet alleen in woord maar vooral in daad. Hij gaf daarmee een richting aan waar de wereld eerlijker van wordt en mensen gelukkiger.

Volkomen terecht dus dat tientallen scholen, hogescholen en universiteiten in plaatsen die hij aandeed, er trots op zijn zichzelf of een instelling naar hem te kunnen vernoemen, in Nederland en daarbuiten, van Rotterdam tot Rome, van Mainz tot Madrid (waar Erasmus nooit in de buurt was). Nu, in de 21e eeuw worden er meer jongeren dan ooit hoger opgeleid en al zijn de ethische vragen van nu anders dan in Erasmus’ tijd, toch is een moreel leermeester en kompas nog steeds waardevol. Wat krijgen de hedendaagse leerlingen van Erasmus over hem mee en over zijn idealen?

Om daarachter te komen stap ik op het stalen ros en ik fiets Erasmus na dwars door Europa op zoek naar Erasmi alumni, leerlingen of studenten van middelbare scholen, universiteiten of hogescholen die (deels) naar hem heten. Daar kijk ik welke ideeën van Erasmus er terug te zien zijn en hoop ik te horen wat jonge mensen vandaag over hem meekrijgen.

Ik begin in Rotterdam, maar kom ook in bijvoorbeeld Brussel, Parijs, Basel, Cambridge, Turijn en Mainz, en uiteindelijk zelfs in steden en landen waar hij nooit in de buurt geweest is zoals Madrid en Wenen:

Erasmus XXI

Albrecht Dürer; Ets van Erasmus (bron: boijmans.nl)

Erasmi alumnus

In 1526 maakte Albrecht Dürer een ets met de beeltenis van Erasmus ‘naar het levend beeld’ (Imago Erasmi Roterodami ab Alberto Durero ad vivam effigiem deliniata). Hij schreef verder erbij: ΤΗΝ . ΚΡΕΙΤΤΩ . ΤΑ . ΣΥΝΓΡΑΜΜΑΤΑ . ΔΕΙΞΕΙ (zijn geschriften tonen zijn betere beeld). Het motto van mijn tocht kan dus zijn: ΤΗΝ . ἈΡΙΣΤΗΝ . ὉΙ . ΜΑΘΗΤΑΙ . ΔΕΙΞΟΥΣΙΝ (zijn leerlingen tonen zijn beste beeld).

Leerlingen van het Erasmiaans hebben een eigen lied met een Latijnse en een Griekse tekst, waarin zij heten te zijn Erasmi alumni, Ἐρασμοῦ μαθηταί.

Benieuwd wat Erasmus’ ideeën kunnen betekenen in het Europa van deze eeuw? Volg mij dan op mijn fietstocht via de site of meld je hieronder aan voor mijn nieuwsbrief.